Śledź nas na:



Twórczość Władysława Broniewskiego

Władysław Broniewski (1897 - 1962) debiutował w roku 1925 tomem poetyckim „Wiatraki". W tym roku wspólnie ze Stanisławem Ryszardem Standem i Witoldem Wandurskim, wydał biuletyn poetycki „Trzy salwy" - pierwszy w Polsce manifest poetów proletariackich. O kształcie poezji Broniewskiego zadecydowały zwłaszcza trzy przesłanki: jego biografia (frontowa i legionowa młodość) postawa prometejskiego buntu wobec zła, wyrażająca się tematyką rewolucyjną, oraz fascynacja tradycją romantyczną, a zwłaszcza obecną w niej koncepcją literatury czynu.

Motywy autobiograficzne są widoczne przede wszystkim w pierwszym tomie poetyckim. Doświadczenia frontowe i w ogóle wojenne zrodziły refleksje nad daremnością cierpień żołnierzy, którzy ofiarnie poświęcali swe życie w imię wolności Polski. Okrutne prawa wojny ukształtowały przekonanie Broniewskiego o potrzebie rewolucyjnego przeobrażenia świata, w którym jest tyle zła i cierpienia. Mickiewiczowskie pragnienie poezji czynu, aktywnie przeobrażającej świat i wspomagającej człowieka, znalazło potwierdzenie w manifeście poetyckim Broniewskiego zawartym w tomie „Dymy nad miastem (1927)". Idealistyczna koncepcja poezji czynu, wyzwalającej świat od zła i przemocy, sprzyja ożywieniu tradycji prometejskiej. Poezja musi spełnić zadania etyczne: jest odpowiedzialna za kształt i jakość życia. Romantyczny prometeizm kształtuje postawę rewolucyjną. Znamienną cechą wierszy Broniewskiego jest ukazywanie bohaterów w chwilach ostatecznej próby, w dramatycznym powikłaniu ich poświecenia i męstwa, z poczuciem osamotnienia. Ostatecznie jednak gorycz zrodzona z cierpienia i daremności ofiary ustępuje wierze w zwycięstwo dobra i sprawiedliwość. Liryka Broniewskiego wyraża romantyczne marzenie o życiu w wolności, równości i sprawiedliwości.

W kolejnych tomach poetyckich „Troska i pieśń" oraz „Krzyk ostateczny" - tematyce rewolucyjnego czynu towarzyszy problematyka społeczna. Zgodnie ze swoimi „walczącymi" przekonaniami opisuje poeta warunki życia proletariatu, będące zaprzeczeniem podstawowych praw obywatelskich i ludzkich.

„Łódź"

W utworze tym Władysław Broniewski ukazuje nam ciężki los mas ludowych i potrzebę rewolucji. Widzimy wyzysk mas pracujących. Wśród tych ludzi szerzą się choroby i głód. Na podstawie tego wiersza widzimy, ze poeta wierzy w siłę mas panujących. Uważa on, ze nadszedł właściwy moment, aby odpłacić burżuazji, która wyrządziła wielką krzywdę robotnikom.

„Na śmierć rewolucjonisty"

Wiersz ukazuje ostatnie chwile dwudziestoletniego rewolucjonisty w więzieniu. Ma on świadomość, że za chwilę przyjdą żandarmi i poprowadzą go na egzekucje. Wiersz mówi o poświęceniu dla sprawy i o godnej i dumnej śmierci żołnierza. Mówi, że umrzeć jest warto, „bo jest życie piękniejsze, nowe". Jeżeli pokaże się wrogowi, że się nie boi śmierci, to on „się zadziwi i zlęknie" i walka może się zakończyć. Trzeba umieć umrzeć za sprawę. Utwór nawołuje do godnego umierania. Pociesza siedzących w więzieniach, ze ich śmierć nie pójdzie na marne.

 

„Poezja"

Wiersz ten ma charakter programowy, wskazuje stosunek Broniewskiego do poezji i określa jej zadania. Ma on formę apostrofy - bezpośredniego zwrotu do poezji i przedstawia nam propozycję jej treści i roli. W dwóch pierwszych strofach Broniewski rozlicza się z nastrojową poezją, która rozwija się w okresie Młodej Polski. Broniewski występuje przeciwko tej poezji, krytykuje ją, uważa za niewystarczającą, wyróżniającą i kłamliwą. Jej słowa nazywa marnymi, błahymi i zimnymi, Uważa, ze poezja powinna wzywać do czynu, a poeta powinien być dla ludzi przewodnikiem. Aby wyrazić te przekonania Broniewski porównuje poezję do sztandaru i pochodni, które symbolizują przewodnictwo, wskazywanie drogi: „Ty masz werbel, nam zagrać do marszu! Smagać słowem! Bić pieśnią! Wznieść hymnem! (...) bądź jak sztandar rozwiany wśród walki, bądź jak w wichurę wzniesiona pochodnia.!" W słowach tych można wyczytać cele poezji, miała wzywać do walki, odgrywać rolę przewodnią wobec narodu, przekazywać prawdy i idee. Według Broniewskiego poezja powinna też wyrażać wielkie uczucia: miłość, ból, radość. Język powinien być zrozumiały, łatwy w odbiorze. Według Broniewskiego poezja można dotrzeć do „życia piękniejszego od wierszy". Poezja przechowuje także pamięć o umarłych.

 



Zobacz także